Thủy đậu ở trẻ em luôn là nỗi lo lắng của nhiều bậc phụ huynh. Bệnh không chỉ gây ra những cơn sốt cao, mẩn ngứa khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ rõ hơn về căn bệnh phổ biến này để bảo vệ toàn diện cho các bé.
Khái niệm về bệnh thủy đậu ở trẻ em
Bệnh thủy đậu ở trẻ em, còn gọi là trái rạ, là bệnh do virus gây ra. Nhiều người cho rằng đây chỉ là bệnh da liễu. Chính vì vậy, họ thường chủ quan và không điều trị sớm. Họ lo lắng về mụn nước và sẹo xấu xí. Tuy nhiên, bệnh thủy đậu có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Trẻ mắc bệnh có nguy cơ cao bị nhiễm trùng da và viêm phổi. Các biến chứng như viêm gan, viêm não và co giật cũng rất nguy hiểm. Trong những trường hợp nặng, có thể dẫn đến tử vong.
Tại Việt Nam, bệnh thủy đậu được xếp vào nhóm B trong Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm. Bệnh này có tỷ lệ lây lan rất cao. Trẻ dưới 12 tháng tuổi dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ngoài ra, trẻ mắc thủy đậu có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn 4,5 lần.
Trên toàn cầu, bệnh thủy đậu đang gây gánh nặng cho nhiều quốc gia. Hàng năm, hơn 4 triệu người mắc bệnh và 10.000 ca phải nhập viện. Ở Việt Nam, trong 2 tháng đầu năm 2023, có gần 3.200 ca mắc. Nhiều trẻ em gặp biến chứng nặng do tự điều trị tại nhà.
Nguyên nhân gây ra bệnh thủy đậu ở trẻ
Bệnh thủy đậu ở trẻ em xuất phát từ virus Varicella Zoster (VZV). Virus này thuộc họ Herpesviruses, có cấu trúc tương tự Herpes Simplex. VZV có hình khối cầu, kích thước khoảng 150 – 200 nm. Phần vỏ của virus làm bằng lipid, còn lõi chứa ADN chuỗi đôi.
Virus VZV có thể tồn tại vài ngày trong vảy thủy đậu. Tuy nhiên, nó dễ bị tiêu diệt bởi thuốc sát khuẩn. Sau khi nhiễm, virus có thể tái hoạt động, gây bệnh Zona thần kinh.
Bệnh thủy đậu có tính lây nhiễm cao qua đường hô hấp. Nó có thể xâm nhập qua miệng, mũi hoặc kết mạc mắt thông qua ho, hắt xì hoặc tiếp xúc gián tiếp với giọt bắn.
Ngoài ra, bệnh cũng lây lan qua tiếp xúc gián tiếp. Điều này thường xảy ra qua khi tiếp xúc quần áo hoặc chăn gối người bệnh. Chính vì vậy, những nơi đông đúc như nhà trẻ, trường học, bệnh viện,…thường có nguy cơ dính bệnh cao.
Triệu chứng thủy đậu ở trẻ em mà bạn cần nắm được
Cảm thấy mệt mỏi trong người
Nếu trẻ hay cảm thấy mệt mỏi và uể oải, có thể là dấu hiệu bệnh thủy đậu. Đây là triệu chứng đầu tiên ba mẹ nên chú ý.
Sốt cao đi kèm với đau đầu
Sốt cao từ 38 đến 39 độ kèm theo đau đầu là triệu chứng thường gặp ở trẻ mắc thủy đậu. Thường thì cơn sốt xuất hiện 1-2 ngày trước các triệu chứng khác như phát ban và mệt mỏi. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng sốt khi mắc bệnh này, và mức độ sốt có thể khác nhau.
Thông thường, triệu chứng sốt kéo dài từ 2 đến 3 ngày. Thời gian sốt có thể ngắn hoặc dài tùy thuộc vào sức khỏe của trẻ. Bố mẹ cần chú ý nếu thấy trẻ sốt cao trên 39 độ. Nếu kèm theo khó thở hoặc co giật, hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay. Can thiệp sớm sẽ giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh thủy đậu và biến chứng có thể xảy ra.
Phát ban, xuất hiện mụn nước
Trẻ em sẽ bắt đầu xuất hiện phát ban và mụn nước trên mặt và các chi. Sau đó, chúng sẽ lan rộng ra toàn thân. Quá trình này thường diễn ra trong 12-24 giờ. Từ 7-10 ngày sau khi khởi phát, mụn nước sẽ tự vỡ ra. Sau khi vỡ, chúng sẽ khô lại và bong vảy. Khu vực từng nổi mụn nước có thể bị thâm lại. Nếu bị nhiễm thêm vi khuẩn, mụn nước có thể để lại sẹo.
Chán ăn
Khi trẻ mắc bệnh thủy đậu, cơ thể sẽ mệt mỏi và sốt cao. Điều này khiến trẻ thường chán ăn và hay quấy khóc. Do đó, phụ huynh nên chọn thực phẩm mềm và lỏng. Những món ăn này cần dễ tiêu hóa và hợp với sở thích để trẻ sớm hồi phục sức khỏe.
Đau cơ, đau người
Triệu chứng bệnh thủy đậu ở trẻ em có thể bao kèm theo đau cơ và đau khớp. Trẻ em có thể cảm thấy nhức ở một vùng hay toàn thân. Cơn đau có thể dao động từ nhẹ cho đến nặng.
Ho đi kèm sổ mũi
Ho và chảy nước mũi là triệu chứng của bệnh thủy đậu ở trẻ em. Các chuyên gia khuyên bệnh nhân nên che miệng khi hắt hơi. Đồng thời, trẻ cũng nên vứt bỏ khăn giấy đã sử dụng.
Ngoài ra, trẻ cần vệ sinh tay và sát khuẩn thường xuyên. Hạn chế sử dụng chung đồ dùng cá nhân để bảo vệ sức khỏe. Và cũng không được chia sẻ thức ăn hoặc đồ uống với người khác để tránh lây nhiễm.
Hình ảnh thủy đậu ở trẻ em ở từng giai đoạn khác nhau
Thông thường, bệnh thủy đậu ở trẻ em sẽ trải qua 3 giai đoạn chính sau đây:
Giai đoạn 1
Khi virus Varicella Zoster (VZV) xâm nhập vào cơ thể, quá trình ủ bệnh bắt đầu diễn ra. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 10 đến 20 ngày. Sau khi kết thúc thời kỳ này, triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện.
Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, uể oải và thiếu năng lượng. Một số triệu chứng khác bao gồm sốt nhẹ, chán ăn và đau nhức cơ. Sau 1 đến 2 ngày, phát ban sẽ xuất hiện. Vùng da bị tổn thương sẽ có màu đỏ, hơi sưng và gồ cao hơn các vùng da xung quanh.
Giai đoạn 2
Trong giai đoạn 2, vùng da sưng đỏ và phù nề bắt đầu xuất hiện phát ban. Các dát sẩn nổi lên nhanh chóng. Sau đó, chúng tiến triển thành mụn nước chứa dịch trong. Theo thời gian, tình trạng viêm phát triển mạnh mẽ. Các nốt mụn mủ ngày càng tích tụ nhiều mủ hơn. Mủ trở nên căng, vàng và đục hơn, dễ vỡ. Đỉnh của các đầu mụn thường hơi lõm nhẹ.
Giai đoạn 3
Nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách, bệnh nhân thủy đậu sẽ phục hồi sau khoảng một tuần. Giai đoạn phục hồi thường kéo dài từ một đến hai tuần. Trong thời gian này, các triệu chứng sẽ giảm dần. Mụn nước sẽ khô lại và đóng vảy. Sau đó, vảy sẽ rụng dần và biến mất. Tuy nhiên, nếu có vết thương nặng, có thể để lại sẹo.
Những biến chứng thủy đậu nguy hiểm ở trẻ em ba mẹ cần lưu ý
Hầu hết trẻ em mắc bệnh thủy đậu đều hồi phục hoàn toàn. Sự chăm sóc và điều trị đúng cách giúp trẻ nhanh chóng bình phục. Tuy nhiên, nếu không được xử lý kịp thời, bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm dưới đây.
- Nhiễm trùng da tại vị trí mụn nước là biến chứng thường gặp. Dù nhẹ nhưng có thể để lại sẹo, gây mất thẩm mỹ.
- Nhiễm trùng huyết xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào máu từ mụn nước.
- Zona thần kinh có thể phát triển sau khi trẻ khỏi bệnh. Virus Varicella Zoster vẫn tồn tại trong hạch thần kinh, có thể tái hoạt động sau nhiều năm.
- Ngoài ra, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác. Một số biến chứng như viêm não và viêm phổi có thể đe dọa tính mạng.
Những cách điều trị thủy đậu ở trẻ em đơn giản
Hầu hết trẻ em bị thủy đậu thường được cha mẹ chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, bạn vẫn nên đưa trẻ đến bệnh viện để khám. Bởi bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe chính xác hơn. Từ đó, cha mẹ có thể nhận được phương pháp điều trị an toàn.
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ sốt và thuốc kháng virus. Nếu trẻ có dấu hiệu bội nhiễm, thuốc kháng sinh sẽ được thêm vào. Cha mẹ cần tuân thủ đúng chỉ định về liều lượng. Đồng thời, cha mẹ nên tái khám theo lịch hẹn để đảm bảo sức khỏe.
Bạn có thể dùng thuốc tím hoặc methylen trên mụn nước để ngăn ngừa nhiễm trùng. Nếu có thể bạn bạn nên cho trẻ uống thêm histamine để giảm ngứa hiệu quả.
Cách chăm sóc trẻ mắc bệnh thủy đậu tại nhà
Để chăm sóc trẻ bị thủy đậu tại nhà, bố mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng sau đây:
- Cần cách ly bé tại nhà vì bệnh thủy đậu ở trẻ em dễ lây lan rất nhanh nếu không phòng ngừa kịp thời.
- Không để trẻ gãi hay chạm vào các nốt thủy đậu vì có thể gây nhiễm trùng và để lại sẹo.
- Đồ dùng cá nhân của trẻ cần được giặt riêng, khử khuẩn và phơi nắng để tránh lây bệnh cho người khác.
- Không nên kiêng tắm, vì kiêng tắm sẽ khiến trẻ khó chịu, ngứa nhiều và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Hãy tắm nhẹ nhàng cho trẻ mỗi ngày bằng nước ấm và thay quần áo sạch sẽ để giúp trẻ giảm ngứa do thủy đậu.
- Thêm vào đó, bạn hãy mặc quần áo thoáng mát và chất liệu mềm để tránh cọ xát.
- Cắt móng tay và đeo bao tay cho trẻ để phòng ngừa gãi.
- Cuối cùng, cha mẹ nên đảm bảo trẻ uống đủ nước để bù đắp lượng mất đi.
Trẻ cần kiêng gì khi bị thủy đậu?
Bệnh thủy đậu ở trẻ em có thể được điều trị hiệu quả bằng chăm sóc và chữa trị đúng cách tại nhà. Vậy trẻ cần tránh những gì khi bị thủy đậu? Phụ huynh cần chú ý những thực phẩm nên kiêng như sau:
- Các loại thịt như thịt gia cầm, dê, chó, và lươn dễ gây kích ứng, làm bệnh nặng hơn.
- Thức ăn nhanh và nhiều dầu mỡ khiến cơ thể nóng trong, dễ làm tăng tiết nhờn và viêm nhiễm.
- Hải sản có thể làm da dễ kích ứng, khó lành mụn nước và dễ để lại sẹo thâm khó trị.
- Món ăn từ nếp như bánh chưng, bánh tét làm cho mụn nước ngày càng trở nặng.
- Các chế phẩm từ sữa làm tăng tiết nhờn trên da và cản trở quá trình hồi phục.
- Trái cây sấy khô, các loại hạt và thức ăn mặn gây mất nước và tăng ngứa ngáy.
- Trái cây chứa axit mạnh như cam, chanh và xoài chín có thể gây kích ứng các vết loét trong miệng.
Bệnh thủy đậu ở trẻ em bao lâu thì khỏi hẳn?
Theo các chuyên gia, triệu chứng bệnh sẽ xuất hiện sau 7 đến 21 ngày tùy thuộc vào thể trạng. Sau đó, bệnh cần thêm khoảng 7-10 ngày từ giai đoạn toàn phát để hồi phục hoàn toàn. Tuy vậy, trẻ có hệ miễn dịch yếu có thể bị thủy đậu kéo dài từ 2-4 tuần.
Kết luận
Thủy đậu ở trẻ em là vấn đề không thể xem nhẹ. Trang bị những kiến thức cần thiết ở trên sẽ giúp cha mẹ chủ động chăm sóc con tốt hơn. Hãy bảo vệ con yêu ngay từ hôm nay!